Менструален циклус

Менструалниот циклус е природен процес кој има четири фази: менструација, фоликуларна фаза, овулација и лутеална фаза.

Менструалниот циклус го подготвува нашето тело за бременост. Ако не сме бремени, нашите хормони испраќаат сигнал до нашата матка да ја исфрли својата лигавица која ја формира секој месец. Откако ќе започне менструацијата, циклусот започнува повторно. Менструалниот циклус се мери од првиот ден од менструацијата до првиот ден од следната менструација. Просечната должина на менструалниот циклус е од 28 до 29 дена, но циклусот на секоја жена е различен. На пример, тинејџерите може да имаат циклуси кои траат 45 дена, додека жените од 20-тите до 30-тите може да имаат циклуси кои траат од 21 до 35 дена. Во западните земји, просечната возраст за првата менструација е од 12 до 13 години, но може да започне уште од девет и до 16 години. Нашата последна менструација се нарекува менопауза. Просечната возраст за жените да достигнат менопауза е од 51 до 52 години. Некои жени може да достигнат менопауза дури на 60 години.

Фази на менструалниот циклус

1. Менструација – периодот на крварење.. Кога имаме менструација, поставата на матката се отфрла и тече надвор од нашата вагина. Менструацијата содржи крв, слуз и некои клетки од слузницата на матката. Просечната должина на менструацијата е од три до седум дена. Хигиенските влошки, тампони, долна облека направена за ментруација  или менструални чаши може да се користат за да се апсорбира крварењето. Влошките и тампоните треба редовно да се менуваат (по можност на секои три до четири часа), а менструалните чаши треба да се менуваат на секои осум до 12 часа.
2. Фоликуларна фаза –започнува на првиот ден од менструацијата и трае 13 до 14 дена, завршувајќи со овулација. Хипофизата во мозокот ослободува хормон за да го стимулира производството на фоликули на површината на јајниците. Обично, само еден фоликул ќе созрее во јајце клетка. Ова може да се случи од 10-тиот ден од нашиот циклус. Во оваа фаза, слузницата на нашата матка исто така се задебелува како подготовка за бременост.
3. Овулација – кога зрело јајце се ослободува од јајниците и се движи кон нашата матка. Ова обично се случува еднаш месечно, околу две недели пред следната менструација. Овулацијата може да трае од 16 до 32 часа. Можно е да забремениме до пет дена пред овулацијата и на денот на овулацијата, но е поверојатно во трите дена пред и вклучувајќи ја овулацијата. Откако ќе се ослободи јајце клетката, ќе преживее до 24 часа. Ако во тој период спермата стигне до јајце клетката, може да забремениме.
4. Лутеална фаза – По овулацијата, клетките во јајниците (жолтото тело), ослободуваат прогестерон и мала количина на естроген. Ова предизвикува задебелување на слузницата на матката како подготовка за бременост. Ако оплодената јајце клетка се имплантира во слузницата на матката, жолтото тело продолжува да произведува прогестерон, кој ја одржува задебелената слузница на матката. Доколку не дојде до бременост, жолтото тело умира, нивото на прогестерон опаѓа, поставата на матката паѓа и менструацијата започнува повторно.

Што е нормален менструален циклус?

Циклусот на секоја жена е различен, но менструалниот циклус по „учебник“ се јавува месечно (обично 28 дена). За време на овие денови ние трпиме многу хормонски промени кои резултираат со различни симптоми. Не многу луѓе имаат циклус по учебник, и има многу работи што можат да тргнат наопаку со нашиот циклус – може да исчезне (аменореја), може да стане неправилен (олигоменореја), може да биде исклучително тежок (менорагија) , може да биде многу болен (дисменореја) или може да крвариме кога не треба (на пр. помеѓу менструацијата, после секс и по менопаузата).

Многу тешки циклуси – инаку познати како менорагија  може да бидат многу чест симптом. Можеби се прашувате колку е премногу крварење и може да биде многу тешко да се измери колку всушност крвариме. Технички, обилно крварење се дефинира како загуба на крв од 80 ml или повеќе (околу половина шолја) и/или трае повеќе од 7 дена. Но, сигурна сум дека ќе се согласите дека не е баш лесно да се измери колку крв навистина сме изгубиле. Еве неколку работи што треба да се земат предвид:

• • Дали користите повеќе од еден вид санитарни производи? На пример, тампон и влошка?
  • Дали мора многу често да менувате влошки? (на секои 1-2 часа)
  • Дали доживувате обилни крварења каде што крварите до вашата облека или постелнина?
  • Згрутчувањето на крвта е поголемо од големината на паричка.
  • Ако крварите повеќе од 7 дена.
  • Ако вашето крварење влијае на нивото на енергија или чувствувате недостаток на здив.
  • Ако вашето крварење се меша со квалитетот на вашиот живот (физички, емоционално или социјално).

Постојат неколку причини за тешки циклуси. Тоа може да биде нормално за вас, или може да имате повремен тежок циклус, што повторно, можеби е нормално. Крварењето може да биде тешко поради состојби како што се фиброиди, ендометриоза, болест на тироидната жлезда, стрес, синдром на полицистични јајници и одредени лекови на пр. антикоагуланси. Ако имате симптоми дека губите многу крв, како што се чувство на замор или недостаток на здив, треба да разговарате со лекар без одлагање. Обилните менструации може да се третираат со лекови на пр. хормонска контрацепција или транексамична киселина, спирала, антиинфламаторни лекови и во некои случаи, може да биде потребна операција.

Нерегуларни или отсутни циклуси – Многу е вообичаено жените да искусат пропуштена менструација во одреден момент од нивниот репродуктивен живот. Циклусите исто така може да бидат ретки и непредвидливи – особено за време на стресни периоди од нашиот живот. Тоа е во ред и обично нема што да се грижите, но ако тоа продолжи да се случува последователно во текот на неколку месеци – тогаш треба да одите кај вашиот лекар.

Аменорејата (отсутен циклус) се смета за примарна (никогаш немало менструација до очекуваниот пубертет – обично до 15-годишна возраст) или секундарна (претходно имало менструација, но сега престанала 3-6 месеци последователно). Олигоменореја е термин за ретки или неправилни менструации – кои се јавуваат поретко од секои 35 дена или помалку од 6-8 циклуси годишно. Постои значително преклопување помеѓу секундарната аменореја и олигоменорејата, така што ќе разговараме за нив заедно.

Кога жената првпат има менструации, или се приближува до менопаузата, вообичаено е менструацијата да биде неправилна одреден временски период. Ако доцните со очекување на менструацијата, првото нешто што треба да направите е да направите тест за бременост доколку постои ризик од бременост. Имајте на ум дека ниту една контрацепција не е 100% ефикасна, и затоа е важно да го проверите ова пред да го посетите вашиот лекар. Вашите менструации може да станат неправилни или отсутни со хормонална контрацепција, како што се контрацептивни таблети или хормонални спирали.

Ако поминувате низ период на стрес, може да имате одложен или отсутен циклус. Ова исто така вклучува работи како што се прекумерно вежбање, рестриктивна диета, брзо губење на тежината или низок БМИ, што вашето тело може да го сфати како стрес. Медицинските состојби како што се болест на тироидната жлезда или синдром на полицистични јајници, исто така, може да предизвикаат неправилни или отсутни циклуси. Ако немате менструација повеќе од 3 месеци, треба да разговарате со вашиот матичен гинеколог.. Тие ќе можат да ви постават прашања и да ве прегледаат за да помогнат да се утврди што може да биде причината.

Крварење помеѓу циклуси – Крварењето помеѓу вашите менструации може да се должи на многу причини, вклучувајќи;

• “Spotting” од овулација
• Рана бременост
• Хормонални флуктуации за време на перименопаузата 
• Пропуштена орална контрацепција
• Состојби како што се фиброиди и полипи или инфекции 
• Сувост на вагината
• PCOS
• Рак
• Крварење после секс

Крварење по менопаузата (постменопаузално крварење)

Иако промените во крварењето треба да се очекуваат за време на перименопаузата, ако доживеете крварење откако сте поминале низ менопаузата (па крварење 12 месеци по последната менструација) треба веднаш да се консултирате со вашиот гинеколог. Иако повеќето случаи се откриени како бенигни, ракот на матката треба веднаш да се исклучи.

Ако имате некој од овие симптоми, треба да разговарате со вашиот лекар. Тие може да ве прегледаат, да направат проверка за сексуална инфекција, преглед на грлото на матката и ултразвук.

Многу болни циклуси –

Многу е вообичаено да почувствувате непријатност и грчеви деновите пред и за време на менструацијата. Иако ова е често блага болка, за некои жени болката е толку силна што ги спречува да ги извршуваат своите вообичаени секојдневни активности и ги тера да пропуштат работа или пак школо.

Болните циклуси, инаку познати како дисменореја, може да бидат поради неколку причини. Не е јасно зошто некои жени може да доживеат поголема менструална болка од другите. За време на менструацијата, вашата матка произведува хемикалија наречена простагландин која ги зголемува контракциите на матката и оттука ја зголемува болката. Постојат неколку причини за болни менструации како што се ендометриоза, аденомиоза, фиброиди и пелвична инфламаторна болест. Кога станува збор за вашето здравје, не треба да чувствувате дека треба да толерирате нешто што е болно или ненормално за вас. Постојат многу опции за третирање на овие состојби.

Заклучок

Секоја жена е различна и затоа доколку забележите промена од вашиот нормален циклус, абнормално крварење или абнормална болка, консултирајте се со вашиот лекар.